Οι Δρόμοι και η Μετακίνηση

Οι κοινότητες που αναπτύχθηκαν ανά τους αιώνες στον ορεινό αυτό τόπο εξέλιξαν ένα περίτεχνο σύστημα διαδρομών που επέτρεπε την επικοινωνία μεταξύ των χωριών της περιοχής, αλλά και με τα πλησιέστερα αστικά κέντρα. Η μετακίνηση, με τα πόδια ή με τα ζώα, διαρκούσε πολλές ώρες ή και ημέρες και καθορίζονταν σε μεγάλο βαθμό από τις καιρικές συνθήκες και την εποχή. Η εργονομία αυτού του δικτύου αποδεικνύεται από την ελαχιστοποίηση του χρόνου μετακίνησης και τον περιορισμό των κινδύνων από ενδεχόμενες επιθέσεις άγριων ζώων ή κατολισθήσεις, καθώς και από τη βέλτιστη αξιοποίηση της μορφολογίας του εδάφους ώστε με το μικρότερο δυνατό αριθμό μονοπατιών να εξυπηρετούνται όσο το δυνατόν περισσότερα χωριά. Έχοντας βαθιά γνώση του τόπου τους –του περιβάλλοντος, των περιορισμών και των δυνατοτήτων του– οι κοινότητες γύρω από τον Αώο ανέπτυξαν με αυτό τον τρόπο τον πολιτισμό της μετακίνησης.

Στα μονοπάτια της περιοχής, από τις πιο ψηλές κορφές μέχρι τα παραποτάμια περάσματα, κατά μήκος των πεδιάδων κι ανάμεσα από δάση, μέσα από πέτρινα χωριά και λιθόστρωτες σκάλες, διασταυρώνονταν μπουλούκια μαστόρων, αγωγιάτες, πραματευτάδες και βοσκοί. Μεταφέρουν τις τέχνες τους και την πραμάτειά τους, τα ζώα και το βιος τους, τις ιδέες και τις παραδόσεις τους. Ξαποσταίνουν στα χάνια, στους μικρούς αυτούς ξενώνες με τα δωμάτια και τους στάβλους, κι ανταλλάσουν εμπειρίες, ιστορίες κι εντυπώσεις από τα ταξίδια τους.

Χωρίς καμία αμφιβολία, η περιοχή οφείλει σε μεγάλο βαθμό το σημερινό της χαρακτήρα σε όλα αυτά τα μονοπάτια και τα καλντερίμια που επέτρεψαν σε χιλιάδες ανθρώπους να ξεπεράσουν την εσωστρέφεια που προκαλεί η απομόνωση του βουνού. Οι τρεις ενότητες στις οποίες αναλύεται αυτή η θεματική διαδρομή

αντανακλούν αυτό τον πολιτισμό της μετακίνησης που ένωσε την περιοχή του Αώου με ολόκληρη την υφήλιο και έφερε πίσω οικονομική άνθηση κι ευημερία. Με σημεία ενδιαφέροντος τα Μαστοροχώρια, κατά μήκος του ποταμού Σαραντάπορου, μπορείτε να ακολουθήσετε τους δρόμους των μαστόρων και των τεχνών. Τα έργα τους, σκορπισμένα στα πέρατα της γης, μαρτυρούν τη βαθειά γνώση της χρήσης των υλικών και τον τέλειο συνδυασμό πρακτικής και αισθητικής λειτουργίας.

Οι δρόμοι των κτηνοτρόφων θα σας οδηγήσουν σε ορεινά μονοπάτια και στα αλπικά λιβάδια της Πίνδου, όπου κάποτε εκατοντάδες κοπάδια με τους τσελιγκάδες, τους βοσκούς, τα άλογα, τα  γαϊδούρια και τα πάντα περήφανα γκισέμια, χαράσσουν το φθινόπωρο και την άνοιξη την πορεία τους απο το βουνό στον κάμπο και αντίστροφα. Είναι αυτοί που για αιώνες όχι μόνο αποτέλεσαν τους διαμεσολαβητές του πολιτισμού των βουνών, αλλά και ενίσχυσαν με τη σοφή διαχείρισή τους το ίδιο το περιβάλλον, ενώ έπαιξαν και σημαντικό ρόλο σε μια σειρά οικονομικών δραστηριοτήτων όπως η τυροκομία και η υφαντική.

Οι παλιοί και νέοι δρόμοι θα σας βοηθήσουν να ανακαλύψετε τις υποδομές, καρόδρομους και μονοπάτια χαραγμένα στις πλαγιές των βουνών, με καλντερίμια, με αναβαθμίδες, με γεφύρια και πέτρινες σκάλες, τα οποία τώρα πια χρησιμοποιούνται από πεζοπόρους και ορειβάτες που στα πλαίσια του εναλλακτικού τουρισμού αναζητούν την περιπέτεια πάνω στα χνάρια των προγόνων τους.

Αναλυτικές πληροφορίες για τη διαδρομή και τα σημεία ενδιαφέροντος που την αποτελούν μπορείτε να βρείτε στον οδηγό του Οικομουσείου. Μπορείτε επίσης να πάρετε μια γεύση του τοπίου και της διαδρομής μέσω της εικονικής περιήγησης.