Το Νερό και ο Τόπος

Ο Αώος είναι ο δεύτερος σε μήκος ποταμός της Αλβανίας μετά από τον Δρίνο. Έχει πέντε βασικούς παραπόταμους, τον Ντεσνίτσα, τον Λεμνίτσα, τον Λανγκαρίτσα, τον Τσαρσόβα και τον Σαραντάπορο. Ο ποταμός με τα νερά του ήταν ανέκαθεν η βάση της αγροτικής παραγωγής της κοιλάδας, αλλά και τόπος αναψυχής, προσφέροντας πολλά σημεία για ερασιτεχνικό ψάρεμα. Αξίζει να αναφερθεί ότι στο εντός Αλβανίας τμήμα του ο Αώος έχει αδιάλειπτη ροή καθ’ όλο το μήκος του, χωρίς να εμποδίζεται από ανθρώπινες κατασκευές, όπως φράγματα (πρόκειται για μια από τις σπάνιες περιπτώσεις στην Ευρώπη). Δημιουργώντας λοιπόν ένα συνεχές ποτάμιο οικοσύστημα με πλούσια βιοποικιλότητα, προσφέρει βιότοπο σε σημαντικά είδη πανίδας, όπως η διεθνώς απειλούμενη βίδρα. Εντούτοις, το 2011 η Αλβανική κυβέρνηση ενέκρινε την κατασκευή δύο υδροηλεκτρικών εργοστασίων, των οποίων οι πιθανές περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις χρειάζεται να εξεταστούν αναλυτικά. Η θεματική αυτή διαδρομή αναλύεται σε τρεις ενότητες που αντικατοπτρίζουν τα φυσικά στοιχεία του ποταμού και τις υπηρεσίες που προσφέρει στον τοπικό πληθυσμό.

Οι θερμές πηγές θα σας οδηγήσουν στα φημισμένα λουτρά της Μπένιας, που βρίσκονται στον ποταμό Λανγκαρίτσα, 14 χλμ από την πόλη της Πρεμετής. Τα λουτρά, που έχουν πάρει το όνομά τους από τη λέξη ‘μπάνια’, είναι γνωστά από την αρχαιότητα και αποτελούν αντικείμενο διαφόρων μύθων σχετικά με τις θεραπευτικές τους ιδιότητες  Προσφέρουν στον επισκέπτη μια εξαιρετική ευκαιρία χαλάρωσης και αναζωογόνησης σε ένα μοναδικό φυσικό τοπίο από σπήλαια, φαράγγια, ξέφωτα, δένδρα και αρωματικούς θάμνους.

Η εύφορη γη ακολουθεί τα γόνιμα εδάφη της περιοχής, η οποία ήταν, και εξακολουθεί να είναι, τυπικά αγροτική. Υπάρχουν κάθε λογής καλλιέργειες από τις οποίες παράγεται μεγάλη ποικιλία σταφυλιών, σιτάρι, καλαμπόκι και λαχανικά, καθώς και ανεπτυγμένη κτηνοτροφία, κυρίως αιγοπροβάτων. Μεγάλο μέρος της επεξεργασίας γίνεται τοπικά, στα πολυάριθμα μικρά τυροκομεία, αποστακτήρια και εργαστήρια της περιοχής. Ιδιαίτερης σημασίας είναι η μακραίωνη παράδοση στην παραγωγή κρασιού και ρακής, που οφείλουν την ποιότητά τους στο μεσογειακό κλίμα και την ποικιλία των αμπελώνων.

Η χρήση του νερού θα σας δώσει μια εικόνα για τη σύγχρονη υποδομή που περιλαμβάνει ένα εκτεταμένο δίκτυο αρδευτικών και αποστραγγιστικών καναλιών. Υπάρχουν συνολικά 11 δεξαμενές που συλλέγουν νερό για άρδευση, καθώς και 9 σταθμοί άντλησης νερού. Το αρδευτικό δίκτυο υπέστη όμως σοβαρές ζημιές τη δεκαετία του ’90 και το μεγαλύτερο μέρος του είναι πλέον εκτός λειτουργίας. Οι υδατικοί πόροι της κοιλάδας του Αώου παρέχουν επίσης σημαντικές δυνατότητες για την παραγωγή υδροηλεκτρικής ενέργειας. Σήμερα σχεδιάζεται η κατασκευή έξι μικρών Υ/Η εργοστασίων, σε πιο προχωρημένο στάδιο από τα οποία βρίσκεται εκείνο του Λανγκαρίτσα, που προβλέπεται να κατασκευαστεί κοντά στο φαράγγι, σε απόσταση περίπου 7 χλμ από το σημείο όπου ο Λανγκαρίτσας εκβάλλει στον Αώο.

Αναλυτικές πληροφορίες για τη διαδρομή και τα σημεία ενδιαφέροντος που την αποτελούν μπορείτε να βρείτε στον οδηγό του Οικομουσείου. Μπορείτε επίσης να πάρετε μια γεύση του τοπίου και της διαδρομής μέσω της εικονικής περιήγησης.